Een ekster-Arnold-actie

Mijn tuinman stuurde me naar een houthandel om het materiaal voor mijn nieuwe schutting uit te zoeken. Natuurlijk trof ik er hout. Veel hout. En ekster Arnold. Eerst wist ik niet dat hij het was. Ik verbaasde me alleen over een brutale ekster die mij letterlijk op de hielen zat terwijl ik wachtte op iemand die mij bij voorkeur begrijpelijk het verschil kon uitleggen tussen hout en hout.

Die ekster leek op m'n hoofd te willen landen. En nogal agressief ook.

Ik was daarom al bijna op weg terug naar mijn auto toen er iemand kwam. "Hebben jullie een waakhond?" vroeg ik, verwijzend naar de ekster. De man moest lachen. "Die hebben we een beetje geadopteerd. Hij was uit het nest gevallen. Maar nu wordt ie steeds belaagd door zwaluwen."

Ik dacht dat hij een grap maakte, maar de zwaluwen die voor mijn neus een duikvlucht maakten om deze ekster te bestoken, waren echt op oorlogspad. En dat alles op een vrij kleine binnenplaats van een mega grote houthandel.

Een vrouw stak haar hoofd om de deur en riep "Kom Arnold, eten!" Ze had het niet tegen haar collega. Ze had het tegen de ekster. Ekster Arnold dus. Die hipte op commando naar z'n voer en werd opgesloten.

"Hè hè, even rust", zei ze tegen haar collega.

Samen begonnen ze een discussie die ze geheid al eerder hadden gevoerd. Over hoe zielig Arnold was, maar dat het zo langzamerhand wel de spuigaten uitliep want ze hadden een dagtaak aan de bescherming van Arnold die werd belaagd door zwaluwen.

Het leek mij vooral onhandig dat Arnold klanten wegjoeg. Ik kwam immers alleen omdat ik wat wilde weten over hout. Niet over Arnold. Met enige moeite kreeg ik ze zover dat zich met mij bezighielden in plaats van met Arnold.

Een paar dagen later was ik in een organisatie waar ze me gevraagd hadden mee te denken over hun vitaliteit. "Nog even wachten op mijn collega, die heeft op de gang nog een praatje pot." Terwijl er koffie werd gehaald, vertelden ze dat ze een dagtaak hadden aan één medewerker. Iemand waarvoor ze sinds kort geen werk meer hadden. Die hadden ze vervolgens ondergebracht bij een ander team, maar daar was hij niet op z'n plek. Toen hadden ze hem bij weer een ander team geplaatst maar daar was hij weggepest. .

Nu waren ze aan het onderzoeken of hij misschien op een andere locatie kon werken maar dat vond hij zelf niet zo'n goed idee. Omdat hij het allemaal nogal zwaar vond (logisch), en ze wilden voorkomen dat hij het gevoel kreeg voor spek en bonen mee te doen, had hij nu een buddy waarmee hij elke dag even kon sparren en extern een loopbaancoach. En dus af en toe een praatje pot met een directeur. Wat weer kwaad bloed zette bij collega's want die werkten zich het schompes en kregen geen buddy. En geen coach. En geen praatje pot met één van de directeuren in toerbeurt.

Ook een beetje lastig dat de bewuste medewerker nu even niks om handen had en daarom in de hele organisatie voor de gezelligheid praatjes maakte. De hele dag. Wat nogal afleidde voor veel mensen, maar wat ze hem toch moeilijk konden weigeren.

"Jullie hebben een ekster-Arnold-actie gedaan", zei ik. Begrepen ze natuurlijk niks van dus ik vertelde ze over 'mijn' ekster Arnold. "Daar is toch niks mis mee?", was de verontwaardigde reactie. "Gewoon een beetje je verantwoordelijkheid nemen als fatsoenlijk werkgever", hoorde ik. "Wij gooien niet meteen iedereen uit het nest, hoor. Wij zórgen voor onze mensen!"

Ik begreep het. Het was een heel groot goed, dat redden.

"Hoeveel eksters Arnold hebben jullie eigenlijk?", vroeg ik. Een enkeling, dachten ze. Ze begonnen namen te noemen. En nog meer namen. En namen van vroeger. "Hoe lang hebben jullie al eksters Arnold?", vroeg ik. Niemand kon zich herinneren wanneer ze er niet waren geweest.

Ze kwamen tot de conclusie dat ze een oud patroon hadden van redden. Met ekster-Anrold-acties. Nou weet ik dat elk hardnekkig patroon altijd ergens een goede oplossing voor is. Dus daar vroeg ik ze naar. Ze wisten het meteen: met dank aan die ekster-Arnold-acties hoefde niemand de pijnlijke boodschap te brengen dat er geen plek meer was. Er hoefde van niemand afscheid genomen te worden. Niemand hoefde iemand eruit te zetten.

En daar waren ze heel goed in geworden.

Geen wonder dat hun vitaliteit belabberd was. Ik vind dat logisch: geen afscheid nemen van wat voorbij is, dat moet je bekopen met gebrek aan vitaliteit. De pijnlijke realiteit wegpoetsen, hoe goedbedoeld ook, daarvan gaat het minder stromen.

Ze vonden mij wat merkwaardig met mijn ekster-verhaal. Ondertussen leverde die metafoor van ekster-Arnold-acties een gesprek op over dat patroon van redden. Wat dat deed met de betreffende Arnolds, die weliswaar gered waren maar om nou te zeggen vitale medewerkers ...? Het leverde ook een blik op alle andere mensen in de organisatie op. Met de conclusie dat er opvallend veel onderdrukte irritatie was over 'iedereen' die gered werd en hoe weinig aandacht er was voor mensen die gewoon deden waar ze voor betaald werden. Irritatie die er soms ... ehhh ... wat agressief uitkwam.

Voor de vitaliteit van een organisatie helpt het om te stoppen met wat voorbij is, hoe pijnlijk ook. En het betekent geregeld ook, zoals in deze organisatie, je afvragen of wat jullie een goede daad vinden, wel goed is voor de vitaliteit van individuen. Of voor een vitaal collectief.

Dat speuren naar goedbedoelde acties, met of zonder ekster Arnold, die onbedoeld je organisatie de bietenbrug op helpen, dat is een vast onderdeel in de training Cultuurdingetjes. Speciaal voor adviseurs met een voorliefde voor huis-tuin-en-keukenvoorbeelden waarmee je je organisatie in één klap zicht geeft op wat er gebeurt. En meteen glashelder kunt uitleggen wat voor akeligs je soms moet doen om van een patroon af te komen waardoor je vitaliteit onder druk staat. In oktober start er weer een nieuwe groep, die is alleen vol. Wil je ook? Dan kun je je alvast aanmelden voor de training in 2025!